تفسیر ملاصدرا از سهروردی در امور عامه.

الف. موضوع و طرح مساله (اهمیت موضوع و هدف) : الهام ، انعکاس ، تبادل ، تعامل ، تاثیر و تاثر دانشوران و اندیشوران از یکدیگر ، خصوصا در سپهر حکمت و عرفان ، امری است که سابقه ای بس طولانی به قدمت و قاعده تاریخ تفکر بشری دارد و از دور دستهای زمانی به عنوان سنت قائمه ، روال رائجه ، رویه جاریه و قانون نانوشته پذیرفته ، بر جهان فرهنگ ، فلسفه و هنر ، حاکم وغالب بوده است . اگر این سخن ابوریحان بیرونی ، دانشمند و اندیشمند ایرانی را باور داشته باشیم که"کتابها از کتابها بر می آیند"، باید همچنین بپذیریم که"اندیشه ها از اندیشه ها بر می خیزند"و بر یکدیگر تاثیر می گذارند و تعامل تاریخی آنها همواره سبب رشد ، تعالی و تکامل دلبستگی ها و دغدغه های انسانی بوده است . تاثرات و الهامات حکیم اعظم"صدرالمتالهین شیرازی(قدس سره)" از"شیخ شهاب الدین سهروردی(ره)"، نیز از این قاعده عقلیه و تجربه تاریخیه مستثنی نمی باشد . لذا ما بر آن شدیم تا اشاراتی هر چند قلیل ، بدان داشته باشیم ؛ نظر به بضاعت علمی و فکری و فهمی خود . ب. مبانی نظری شامل مرور مختصری از منابع ، چارچوب نظری و پرسشها و فرضیه ها : تعداد منابعی که در این پایان نامه به کار رفته اند ، حدود پنجاه منبع می باشد ، که عمدتا منابع درجه اول محسوب شده و آثار تفصیلی و پر اهمیت ملاصدرا و سهروردی در این منابع وجود دارند . از دیگر منابع می توان به رحیق مختوم آیه الله جوادی آملی ، دو رساله مثل و مثال علامه حسن زاده آملی ، دوره آثار افلاطون و فلوطین ، تاریخ فلسفه کاپلستون ، سیر حکمت در اروپا محمد علی فروغی و ... اشاره نمود . چارچوب این رساله بدین نحو می باشد که : این پایان نامه به طور کلی محتوی دو باب اصلی تحت عنوان"مثل افلاطونی و عالم مثال"می باشد . هر باب به سهم خود مشتمل بر چهار مشهد بوده موسوم به باب اول : حقیقت مثل ، نظریه سهروردی ، نظریه ملاصدرا ، و تفسیر و تاثر ملاصدرا از سهروردی . باب دوم : حقیقت مثال ، عقیده سهروردی ، عقیده ملاصدرا ، و تفسیر و تاثر ملاصدرا از سهروردی . هر مشهد به نوبه خود شامل چند شاهد بوده و هر شاهد نیز بعضا چند اشراق یا چند مطلب فرعی را در بر می گیرد ذیلا . در ضمن حقیقت مثل و حقیقت مثال ؛ توضیحاتی پیرامون ماهیت آندو ، و همچنین پیشینه تاریخی آنها ارائه شده است . لکن علاوه بر اینها در موضوع حقیقت مثل ، به"تئوری ایده ها"که تاسیس افلاطون الهی می باشد ، مبسوط و مفصل در حد احتیاج پرداخته شده است و نیز در موضوع حقیقت مثال ، به عالم واسطه به معنای عام و خاص آن ؛ و در ضمن عالم واسطه به معنای خاص ، عالم مثال منفصل در قوس نزول و عالم مثال متصل در قوس صعود ، به نحو اجمال محل تعرض واقع شده است . در خلال نظریه سهروردی ؛ دیدگاه شیخ اشراق ، تعریف ، احکام ، ادله و مقام وجودی و معرفتی مورد نظر ایشان در مورد مثل و مثال عرضه شده است . در اثناء نظریه ملاصدرا ؛ تفسیر ، استدلال و جایگاه هستی شناختی و شناخت شناسیک مثل و مثال لحاظ گردیده است . و نهایتا در قسمت تفسیر و تاثر ملاصدرا از سهروردی ؛ تطبیق و تحلیل نگاه دو بزرگوار و مواضع تاثیر جناب شیخ بر جناب صدرا در حدود بضاعت صاحب قلم ، محل مداقه قرار گرفته است . پ. روش تحقیق شامل تعریف مفاهیم ، روش تحقیق ، جامعه مورد تحقیق ، نمونه گیری و روشهای نمونه گیری ، ابزار اندازه گیری ، نحوه اجرای آن ، شیوه گردآوری و تجزیه و تحلیل داده ها : روش گردآوری داده ها ، به صورت"کتابخانه ای"انجام گرفته است ، و شیوه تجزیه و تحلیل اطلاعات ، به شکل"توصیفی ، تطبیقی و تحلیلی"صورت پذیرفته است . مثل(ارباب و انواع- عقول مجرد عرضیه- صور مفارقه عقلیه- مثل افلاطونیه) : برای هر نوعی از انواع موجودات طبیعیه جسمانیه ، صورتی است مجرد از ماده و عقلانی الوجود در عالم الهی که ناظر بر موجودات طبیعیه و مدیر و مدبر آنهایند که"عقول عرضیه و ارباب انواع و مثل افلاطونیه"نامیده می شوند . مثل عقلیه و معلقه و نوریه و ... عالم مثال(خیال) : عالم مجرد از ماده ، اما واجد بعضی آثار مادی(مجردات ناقصه)- واسطه میان عالم ماده و عالم عقل(مجردات تامه) . ت. یافته های تحقیق : - بررسی ، استخراج ، تعیین و ارائه میزان و موضع و موضوع تفاسیر ، تاثرات و الهامات صدرالمتالهین شیرازی(رضوان الله تعالی علیه)از شیخ شهاب الدین سهروردی(شیخ اشراق رحمه الله علیه)در حوزه : "وجود شناسی"؛ البته با تاکید بر"مثل افلاطونی"و"عالم مثال" . - کشف نحوه و کیفیت تاثیر و نفوذ اندیشه های شیخ شهید در افکار و عقاید حکیم صدرا . - واکاوی ، رونمایی و بازنمایی حدود و قلمرو اثرپذیری ، استفاده و استفاضه آخوند ازاقوال و احوال شیخ . - نمایش مقدار سهم ، نقش ، جایگاه و پایگاه مکتب اشراق و فلسفه شیخ مقتول ، به نحو خاص ، در سامان دهی مکتب متعالیه ؛ و به نحو عام ، در تاریخ فلسفه و حکمت اسلامی و سیر تکاملی آن . ث. نتیجه گیری و پیشنهادات : - تاثیر و نفوذ عمیق و غلیظ اندیشه های شیخ اشراق بر انگاره های حکیم صدرا . - تاثر و الهام قوی و غنی صدرالمتالهین و حکمت متعالیه از شیخ شهاب الدین و حکمت اشراقیه. - این تاثیر و تاثر شناسی ، عنوان اعانت اصیل در مسیر فهم عمیق و هضم عظیم هر دو مکتب فلسفی و مشرب حکمی ، و مشترکات آن دو ، و نیز تاریخ تفکر اسلامی ، می یابد .